Kamil Sekut

Chińczycy mawiają, że nie można być bogatym dłużej niż przez trzy pokolenia. Ale badania pokazują, że najmajętniejsze rody pozostają takimi przez setki lat – i nawet socjalizmowi nie udało się przerwać tego procesu. Jakiś tajemniczy czynnik sprawia, że nierówności majątkowe oraz dochodowe w długim okresie zawsze pojawiają się na nowo.

Wydana w 2018 r. przez brytyjskiego antropologa Davida Graebera książka „Praca bez sensu. Teoria” („Bullshit Jobs: A Theory”) wywołała znaczne poruszenie. Zmarły w zeszłym roku profesor London School of Economics twierdził w niej, że żyjemy w świecie bzdurnej pracy; szacował, iż nawet 40 proc. pracowników sądzi, że robi niepotrzebne rzeczy i tylko markuje produktywność. W efekcie, pisał Graeber, ponad połowa pracowników mogłaby zostać zwolniona i nikt nie zauważyłby różnicy. Największą wadą pracy Graebera jest to, że swoje wywody oparł na bardzo swobodnie zebranych danych – były to m.in. wiadomości, które nadsyłali mu sami zainteresowani. A ponieważ młyny nauki mielą powoli, dopiero dziś możemy zweryfikować jego teorię.

Choć współczynnik aktywności zawodowej kobiet znacząco wzrósł w ostatnim stuleciu, to dynamika tego procesu zmalała w XXI w. Trudno wyrokować, czy to dobrze, czy źle, lecz warto zastanowić się nad tym, dlaczego kobiety w ogóle pracują mniej. Warto wziąć tu pod uwagę płeć kulturową (ang. gender), czyli utrwalone w społeczeństwie normy zachowań. Jak pokazują badania, źródeł tych wzorców należy szukać w naszej bardzo dawnej historii.

Ostatnie miesiące zapamiętamy nie tylko z powodu pandemii, lecz także masowych protestów, do których dochodzi na całym świecie.