praska wiosna

Totalitaryzmy wymagają od ludzi manifestacyjnej uległości. Z Mariuszem Suroszem, eseistą i dziennikarzem, publikującym na łamach polskiej i czeskiej prasy rozmawia Estera Flieger.

49. lat temu, w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r., wojska Związku Sowieckiego, Polski, Węgier, Bułgarii i NRD wkroczyły na terytorium Czechosłowacji. Zbrojna interwencja sił Układu Warszawskiego była reakcją Kremla na "Praską Wiosnę", która niosła ze sobą reformy społeczne, ekonomiczne i polityczne.

"Operacja Dunaj", czyli inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację ruszyła w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku. W najeździe na naszych południowych sąsiadów brało udział 28,6 tysiąca polskich żołnierzy. Ogółem w operacji wzięło udział od 175 tys. do 500 tys. żołnierzy państw Układu Warszawskiego: radzieckich, bułgarskich, NRD i węgierskich. Zaniepokojenie w Związku Radzieckim i państwach z nim związanych wywołały wydarzenia, jakie miały miejsce wiosną 1968 roku w Czechosłowacji oraz polityka "socjalizmu z ludzką twarzą". Bilans związanych z interwencją strat to 94 ofiary śmiertelne, z tego 53 osoby zostały zastrzelone z broni palnej, 38 zginęło w wypadkach pod kołami transporterów lub gąsienicami czołgów, a trzy osoby utraciły życie w inny sposób. W żadnym z wypadków nie stwierdzono, by ofiary używały broni wobec obcych wojsk.

Serial "Gorejący krzew" w reżyserii Agnieszki Holland zaczyna się sceną, w której widzimy płonącego człowieka na Placu Wacława w czeskiej Pradze. To student Jan Palach, który w 1969 dokonał aktu samospalenia, by zaprotestować w ten sposób przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Kim był Palach?