Andrzej Szahaj

Jeśli spróbujemy czegoś nowego, co mogłoby przywrócić honor państwa, demokracji i polityki, mamy szansę uniknąć katastrofy. Jeśli powrócimy w stare, neoliberalne koleiny, klęska jest nieuchronna.

N ie mówimy sobie prawdy. Chcemy się łudzić. Pocieszać. Nigdzie nie widać tego lepiej niż w obliczu zbliżającej się katastrofy klimatycznej.

P rzy okazji świętowania rocznicy zapoczątkowanych w 1989 r. zmian dużo mówimy o naszych sukcesach. I słusznie. Z pewnością dobrze wykorzystaliśmy te 30 lat. Czy nie popełniliśmy błędów? Oczywiście, że tak. Warto im się przyjrzeć, bo choć poszło nam nieźle, to mogło lepiej.

Trwają usilne poszukiwania czegoś, co nas łączy pomimo głębokich podziałów. A tym czymś jest język polski. Nasze wspólne dobro. A przecież coś niedobrego dzieje się z ojczystą mową. Marnieje.

P rzekonanie, że w ostatnich latach zmienił się charakter pracy, jest powszechne. Dużo się o tym dyskutuje np. w kontekście rozwoju nowych technologii. Nie jest jednak powszechne zrozumienie, na czym polegała owa zmiana. Dlatego warto sprawie przyjrzeć się bliżej.

Nie lubię hummerów. I nie znoszę SUV-ów. Po prostu nie przepadam za autami, które gabarytami przypominają czołgi. Lubię za to rowery.

Warszawa to nie jest Polska. Zdanie to z pewnością wywoła oburzenie mieszkańców stolicy. Ale od niego właśnie muszę rozpocząć rozważania. Idzie o rzecz dosyć banalną z punktu widzenia nauki – o ile Warszawa jest oczywiście polskim miastem i w tym sensie jest fragmentem Polski, o tyle nie jest nim w sensie reprezentatywności, rozmaicie zresztą rozumianej (a to już chyba nie jest powód do obrazy, być może raczej do dumy).

W programach radiowych, prasowych tekstach i wywiadach, z którymi od czasu do czasu przychodzi mi się zapoznać, pojawia się interesujący wątek związany z problemem ewentualnych regulacji rynku kapitalistycznego. Ostatnio dzieje się tak często w związku z inwazją Ubera i reprezentowanego przez niego „modelu biznesowego”, jak to określają niektórzy ekonomiści. Oto, gdy tylko w dyskusji pojawia się głos, z reguły nieśmiały, nawołujący do tego, by jednak poddać tego typu aktywność pewnym regulacjom, które mogłyby spowodować, że szanse różnych podmiotów na rynku zostałyby wyrównane (taksówkarze stoją dziś na z góry przegranych pozycjach), natychmiast pojawia się kontrgłos, że przecież dzięki Uberowi i tego typu „modelom biznesowym” konsument dostaje pewne usługi taniej. Jeśli ktoś domaga się regulacji, to chce, aby było drożej. I w ten prosty sposób zamyka się usta wszelkim krytykom uberyzacji gospodarki. Zbyt pospiesznie i niemądrze.

Sprawa zakazu handlu w niedzielę ma ciekawe tło socjologiczne i filozoficzne. Skupia się w niej jak w soczewce wiele ważnych cech naszej sytuacji społecznej.

W kanale „Kultura” Telewizji Polskiej z dużym opóźnieniem względem premiery kinowej obejrzałem film pt. „Dzień kobiet” w reżyserii Marii Sadowskiej. Znakomity. Odniosłem wrażenie, że sytuacje w nim opisane, odwołujące się ewidentnie do słynnego kiedyś konfliktu pewnej pracowniczki z dużą siecią handlową w Polsce, już kiedyś widziałem. Że znam już te klimaty i że znam także ten rodzaj filmów.