Piotr Szumlewicz

Związki zawodowe w Polsce są w kryzysie (uzwiązkowienie ledwo przekracza 10 proc.) – wina za ten stan rzeczy spoczywa w znacznej mierze po ich stronie: są pasywne i koniunkturalne. Najliczniejszy z nich, Solidarność, stał się przystawką obecnej władzy i często wykonawcą jej poleceń (np. gdy jesienią 2018 r. trwał strajk w PLL LOT, zakładowa "S" podpisywała porozumienie z zarządem firmy). Ale kondycja pozostałych central – OPZZ i FZZ – jest równie zła.

Na polskim rynku pracy od lat prawo jest łamane na masową skalę i kolejne rządy nie podejmują akcji przeciwdziałających bezprawiu.

Zgodnie z dominującym w mediach przekazem Polska za rządów PiS jest krainą szczęśliwości i dobrobytu, czasem dobrej zmiany, szybkiego rozwoju społeczno-gospodarczego, poprawy jakości życia. Niestety, ale bliższa analiza sytuacji społecznej pokazuje, że wciąż jesteśmy biednym krajem, pełnym nierówności, wykluczenia, biedy, śmieciowego zatrudnienia.

Setki tysięcy pracownic oraz pracowników codziennie pada w Polsce ofiarami złośliwych uwag, prostackich żartów, seksistowskich zaczepek, wyzwisk, gróźb, pokrzykiwań, poniżania, narzucania niewykonalnych obowiązków. Mobbing to przerywanie wypowiedzi, krytyka życia osobistego, obmawianie, rozsiewanie plotek, sugerowanie zaburzeń psychicznych, parodiowanie sposobu chodzenia czy mówienia. Mobbing to przemoc psychiczna aplikowana w małych dawkach, regularne nękanie, które odbiera pracownikowi poczucie wartości i motywację do pracy.

Niepłacenie wynagrodzeń na czas jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych plag na naszym rynku pracy. Państwowa Inspekcja Pracy podaje, że w 2016 r. nieterminowo wypłacano wynagrodzenie 12 proc. badanych pracowników, czyli prawie co ósmy nie otrzymywał płacy zgodnie z umową. Warto pamiętać, że kontrola objęła niecałe 68 tys. pracodawców, czyli zaledwie kilka procent wszystkich działających w kraju firm. Ponadto niewypłacanie wynagrodzeń na czas w ramach umów cywilnoprawnych jest raczej regułą niż wyjątkiem.

Rząd Beaty Szydło jest krytykowany za wiele działań, w tym szczególnie za niszczenie praworządności, jednak program "Rodzina 500 plus" pozostaje nietykalny. Jego fundamentalnej roli nie kwestionują ani lewicowe SLD i Razem, ani centroprawicowe PO i PSL. Niemal każdy polityk zarzeka się, że pozostawi świadczenie, ewentualnie nawet rozszerzy ten program. Co pewien czas jedynie nieliczni celebryci obwieszczają, że 500 zł na dziecko doprowadzi do masowego pijaństwa i marnotrawstwa. Z tego typu pogardliwymi głosami nie ma sensu polemizować, trudno jednak zrozumieć, dlaczego wielu rozsądnych komentatorów i lewicowych polityków zrezygnowało z krytycznego namysłu nad głównym filarem polityki społecznej rządu.

Piotr Szumlewicz, socjolog, filozof, doradca OPZZ: Jednym z głównych elementów rządów PiS jest pogarda dla prawa i naginanie go dla własnych interesów. Trudno w tej sytuacji się dziwić, że sądownictwo stało się przedmiotem najbardziej brutalnych ataków ze strony obecnej władzy. Nagonki na sędziów, kwestionowanie prawomocnych wyroków, dezawuowanie całego środowiska sędziowskiego z powodu przewinień kilku sędziów – oto strategia działania autorytarnej władzy. Ale atak na sądy to również klasyczne narzędzie wykorzystywane przez populistów, którzy odwołują się do tak bardzo rozpowszechnionej u nas opinii, zgodnie z którą „sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie”.