Ambasadorowie krajów członkowskich dali w piątek zielone światło do negocjacji z europarlamentem, projektu nowelizacji dyrektywy gazowej, który dotyczy m.in. gazociągu Nord Stream 2. Kompromisowy kształt mandatu państw UE, po wprowadzeniu niemiecko-francuskiej poprawki, zakłada, że prawu unijnemu podlegałyby te części gazociągu, które znajdują się w granicach niemieckich wód terytorialnych.
Warunki prawne dla pozostałej części gazociągu musiałyby zostać wynegocjowane przez Niemcy z Rosją w ramach międzyrządowej umowy. Na treść tego porozumienia musiałaby się jednak zgodzić Komisja Europejska, która - jak wskazują dyplomaci z krajów przeciwnych Nord Stream 2 - będzie musiała kierować się przy tej ocenie unijnym prawem. Przedstawiciele tych państw podkreślają zarazem, że alternatywą dla przyjęcia stanowiska w tym kształcie była śmierć korzystnego dla nas projektu dyrektywy.
Poproszony przez PAP o komentarz do piątkowej decyzji przedstawicieli państw członkowskich w Brukseli dotyczącej projektu nowelizacji dyrektywy, Szymański zauważył celem strategicznym Polski i Francji było doprowadzenie do rozpoczęcia negocjacji pomiędzy krajami UE a Parlamentem Europejskim w tej sprawie. I to jest osiągnięte - podkreślił. Dziś otworzyliśmy drogę do trilogów z PE, gdzie mamy istotne wsparcie dla naszej optyki - dodał wiceszef MSZ ds. europejskich.
Według Szymańskiego, zaproponowane przez ambasadorów rozwiązanie zapewniłoby stosowalność prawa UE do Nord Stream 2. Zastrzegł jednocześnie, że kwestia terytorialnego zakresu stosowania dyrektywy powinna być przedmiotem dalszych rozmów z PE. Obecna wersja tekstu nakłada obowiązek egzekwowania unijnego prawa na organy regulacyjne państwa, na którego brzeg wchodzi dany gazociąg - w tym przypadku Niemcy - poinformował wiceminister.
Jak podkreślił, organy te działać muszą w granicach prawa UE, pod kontrolą KE i Trybunału Sprawiedliwości UE. Oczekujemy również, że Komisja Europejska odegra wiodącą rolę w ewentualnych negocjacjach międzynarodowych, będących rezultatem przyjęcia dyrektywy - oświadczył Szymański. W jego ocenie, na skutki przyjęcia dyrektywy należy patrzeć przez pryzmat całego procesu. Takie stanowisko - zaznaczył wiceszef MSZ - jest podzielane przez wszystkie państwa krytycznie nastawione wobec projektu Nord Stream 2 - Litwę, Łotwę, Estonię i Danię.
Krasnodębski: Moim zdaniem ten kompromis francusko-niemiecki idzie za daleko
Przyjęte przez państwa członkowskie stanowisko ws. dyrektywy gazowej jest słabsze niż pozycja Parlamentu Europejskiego i budzi duże wątpliwości - ocenił z kolei zasiadający w komisji energii PE europoseł PiS Zdzisław Krasnodębski. Jeśli okaże się, że to jest tylko listek figowy, a w gruncie rzeczy projekt Nord Stream 2 będzie realizowany, to ja się pod tym na pewno nie podpiszę. Mam bardzo duże wątpliwości, ale zawsze można argumentować, że to jest jedyny możliwy do osiągnięcia kompromis - powiedział.
Jego sceptycyzm dotyczy poprawki francusko-niemieckiej, w której następstwie gazociąg Nord Stream 2 będzie objęty unijnymi regulacjami tylko na wodach terytorialnych Niemiec. Jak podkreślił Krasnodębski, w niemieckich mediach w czwartek i piątek rano widoczna była konsternacja w związku ze zmianą stanowiska Francji w tej sprawie. Najpierw bowiem to Paryż ogłosił, że poprze mandat do rozmów w sprawie zmian w dyrektywie gazowej. Już po przyjęciu stanowiska przez państwa członkowskie media niemieckie podały, że przepisy w tym kształcie nie zablokują budowy Nord Stream 2.
Jeżeliby tak było, to nie jest to pozycja, która wydaje mi się do zaakceptowania przez moją grupę polityczną. Zobaczymy, jak będzie z innymi. Ja będę robił wszystko, żeby w tak ułagodzonej formie nie zostało to przyjęte. Będziemy walczyć o pierwotną pozycję Parlamentu - ocenił Krasnodębski. Moim zdaniem ten kompromis francusko-niemiecki idzie za daleko. Nie jest wcale przesądzone, że Parlament Europejski się na to zgodzi, a przynajmniej ja będę robił wszystko, żeby się nie zgodził - dodał.
Przypomniał, że zgodę na przepisy ma też zatwierdzić Parlament Europejski. Negocjacje trójstronne z udziałem prezydencji i KE zaplanowane są na wtorek. Na zaostrzenie przepisów, jakiego chcieliby europosłowie, mogą się jednak nie zgodzić państwa członkowskie. Zadaniem parlamentarzystów jest to, żeby uzyskać zdecydowanie więcej niż stanowisko Rady, a zazwyczaj we wszystkich negocjacjach tak to wygląda. Końcowy rezultat jest pewnego rodzaju kompromisem - zaznaczył europoseł PiS. Przypomniał też o presji czasowej związanej z tym, że regulacje powinny być przyjęte przed zakończeniem budowy gazociągu, by był on nimi objęty. Nie wykluczył przy tym, że do kwestii tej PE mógłby wrócić w następnej kadencji po wyborach.
Projekt nowelizacji w wersji zaproponowanej przez KE przewiduje, że podmorskie części gazociągów na terytorium UE będą w całości podlegały przepisom restrykcyjnego unijnego trzeciego pakietu energetycznego. Przyjęcie takich regulacji zmniejszyłoby rentowność Nord Stream 2 - drugiego gazociągu, który ma połączyć Rosję z Niemcami przez Morze Bałtyckie.
Rozmowy między krajami członkowskimi toczyły się od listopada 2017 roku, kiedy KE przedstawiał projekt nowelizacji dyrektywy. Przewidywał on, że podmorskie części gazociągów przebiegających przez terytorium UE będą w całości podlegały przepisom restrykcyjnego unijnego trzeciego pakietu energetycznego. Gazprom musiałby w takiej sytuacji dopuścić do Nord Streamu 2 inne przedsiębiorstwa zainteresowane tłoczeniem surowca tą nitką. Przesył błękitnego paliwa przez Bałtyk byłby też podporządkowany niezależnemu operatorowi. W rezultacie projekt stałby się mniej rentowny. Dlatego też prace nad nowelizacją były blokowane miesiącami przez kraje sprzyjające projektowi, w tym Niemcy.
Wart 11 mld USD Nord Stream 2 jest wspólnym przedsięwzięciem rosyjskiego Gazpromu oraz pięciu zachodnich firm energetycznych: austriackiej OMV, niemieckich BASF-Wintershall i Uniper (wydzielona z E.On), francuskiej Engie i brytyjsko-holenderskiej Royal Dutch Shell. Gazociąg ma prowadzić po dnie Morza Bałtyckiego z Rosji do Niemiec, uzupełniając działający już Nord Stream, oddany do użytku w latach 2011-2012.
