Koncentracje łabędzi, gęsi lub żurawia na polach uprawnych są trudne do przewidzenia, co sprawia, że potencjalne straty od ww. grupy ptaków mogą wystąpić praktycznie na terenie całego kraju. Z tego względu w niniejszej ustawie zrezygnowano ze zróżnicowania rekompensat ze względu na miejsce występowania ww. ptaków roślinożernych.
Szkody wyrządzone przez jakie ptaki podlegają rekompensatom?
Ustawa reguluje zasady i tryb przyznawania, wypłacania oraz sposób obliczania wysokości rekompensaty za szkody wyrządzone przez:
a) gęś gęgawę (Anser anser), gęś zbożową (Anser fabalis), gęś krótkodziobą (Anser brachyrhynchus), gęś białoczelną (Anser albifrons), gęś tundrową (Anser serrirostris), gęś małą (Anser erythropus), łabędzia niemego (Cygnus olor), łabędzia czarnodziobego (Cygnus columbianus), łabędzia krzykliwego (Cygnus cygnus), żurawia (Grus grus) w uprawach na gruntach ornych,
b) kormorana (Phalacrocorax carbo) na gruntach pod stawami rybnymi;
Podstawowe założenia ustawy o rekompensatach
- Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez ptaki, o których mowa w art. 1 pkt 1.
- O przyznanie i wypłatę rekompensaty za szkody wyrządzone przez ptaki, o których mowa w art. 1 pkt 1, może ubiegać się podmiot, który jest posiadaczem w rozumieniu art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890 i 1933) gruntów rolnych, w tym pod stawami rybnymi, na terenie których wystąpiły szkody wyrządzone przez ptaki, o których mowa w art. 1 pkt 1, i któremu te szkody zostały wyrządzone, zwany dalej „poszkodowanym”.
- Wniosek o przyznanie i wypłatę rekompensaty za szkody wyrządzone przez ptaki, o których mowa w art. 1 pkt 1, poszkodowany składa do dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, zwanego dalej „Krajowym Ośrodkiem”, właściwego ze względu na miejsce wystąpienia tych szkód.
Z uzasadnienia projektu nowelizacji
Celem projektowanej ustawy jest umożliwienie wypłaty rekompensat ze środków budżetu państwa, za szkody wyrządzone przez ptaki roślinożerne tj.: łabędzie, gęsi lub żurawia w uprawach na gruntach ornych oraz kormorana na gruntach pod stawami rybnymi. Niniejszy projekt ustawy pozwoli na wypłatę rekompensat za szkody powodowane przez te grupy gatunków ptaków, które w największym stopniu dokonują szkód na gruntach ornych w zasiewach kukurydzy, zbóż ozimych i jarych, rzepaku i innych oraz w obsadzie stawów rybnych. O przyznanie i wypłatę tej rekompensaty będzie mógł ubiegać się podmiot, który jest posiadaczem gruntów rolnych, w tym pod stawami rybnymi, na terenie których wystąpiły szkody.
Ptaki żerując w uprawach rolnych wydziobują zasiane ziarno bądź wybierają młode rośliny po wschodach. Stado ptaków może liczyć nawet kilkaset osobników, w efekcie ich żerowania powstają szkody w wyniku, których m.in. stwierdzana jest potrzeba dokonania nowych zasiewów i ponoszenia po raz drugi nakładów na nasiona i związane z tym prace polowe. Problemem dotknięte są też gospodarstwa rybackie w związku z intensywnym wyżerowywaniem ryb przez kormorany. Żerowanie tych ptaków powoduje starty bezpośrednie w obsadach, brak przyrostów ze względu na powodowany stres, niekiedy potrzebę ponownego zarybiania (obsady stawów). Z tego względu, w celu zapewnienia skutecznej ochrony funkcjonowania gospodarstw rolnych i rybackich szczególnie dotkniętych szkodami powodowanymi przez ptaki, w niniejszym projekcie ustawy zaproponowano, aby wniosek o wypłatę rekompensaty składany był do dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) właściwego ze względu na miejsce wystąpienia tych szkód. Mając na celu potrzebę uproszczenia poszkodowanemu procesu wnioskowania, umożliwiono złożenie wniosku również za pośrednictwem ośrodka doradztwa rolniczego, który przekaże wniosek do dyrektora oddziału terenowego KOWR
