Co dzieci wiedzą o pieniądzach?

Tak wynika z badania wiedzy finansowej dzieci, zainicjowanego przez firmę KRUK S.A. – lidera rynku zarządzania wierzytelnościami w Polsce – a przeprowadzonego przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty. Wyniki badania pokazują, jak duża grupa najmłodszych Polaków rozmawia i jest zainteresowana tematyką dotyczącą finansów, skąd czerpie o nich wiedzę i z czym kojarzą im się pieniądze.

Zdecydowana większość naszych pociech wie już sporo o finansach i coraz rzadziej na pytanie „skąd się biorą pieniądze?” pada odpowiedź: ze ściany, czyli z bankomatu. Już pięciolatki chętnie rozmawiają na temat pieniędzy, chociaż, jak pokazało badanie, 13 proc. z nich nie rozmawia o pieniądzach w ogóle. Jest to zrozumiałe, bo w tym wieku wiele pojęć związanych z finansami jest zwyczajnie za trudnych, to jednak brak jakichkolwiek informacji o pieniądzach u blisko 6 proc. starszych dzieci, zwłaszcza trzecioklasistów, budzi zdziwienie i obawy o to, jak w przyszłości poradzą sobie w codziennym życiu z planowaniem finansów.

Najpierw rodzice, potem szkoła, bajki i książki

Aż trzy czwarte przedszkolaków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym czerpie wiedzę o pieniądzach od rodziców i rodziny. Nawet pięciolatki zdobywają pierwsze informacje o finansach ‒ troje na czworo dzieci w tym wieku rozmawia o nich ze swoimi najbliższymi.

Drugim (po rodzicach i opiekunach) najpopularniejszym źródłem wiedzy o podstawach ekonomii jest dla najmłodszych przedszkole, a potem szkoła. Blisko 14 proc. pięciolatków i 35 proc. sześciolatków rozmawia o finansach w przedszkolu. W szkole temat pieniędzy porusza 37 proc. pierwszoklasistów, 55 proc. drugoklasistów i 54 proc. trzecioklasistów.

Blisko jedna trzecia wszystkich badanych dzieci uczy się podstaw ekonomii z bajek i filmów. ‒ To źródło wiedzy wyraźnie zyskuje na znaczeniu wraz z wiekiem dzieci. Tylko 10 proc. pięciolatków zadeklarowało, że o pieniądzach dowiaduje się z filmów i bajek, podczas gdy taką samą odpowiedź wskazało już ponad 38 proc. trzecioklasistów ‒ mówi Bartłomiej Dwornik z fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. ‒ To ważny sygnał dla rodziców, aby uważnie kontrolować, jakie postawy i zachowania są promowane w oglądanych przez dzieci przekazach ‒ podkreśla ekspert.

Nieco rzadszym źródłem wiedzy finansowej najmłodszych są książki, dzięki którym w świat pieniędzy zagłębia się co piąte dziecko. Widać natomiast, jak to źródło wiedzy traci na znaczeniu na przełomie II i III klasy szkoły podstawowej. ‒ Może to wynikać z tego, że mniej więcej w tym czasie rodzice przestają czytać dzieciom, a ich pociechy sięgają po własne lektury lub przestają czytać ‒ tłumaczy Bartłomiej Dwornik. ‒ Dlatego wykorzystanie innych atrakcyjnych i interaktywnych źródeł wiedzy ekonomicznej dla dzieci może być skutecznym sposobem na przekazywanie wartościowych informacji – dodaje.

Oszczędzanie jest najważniejsze

Wśród najczęściej poruszanych tematów w rozmowach z dziećmi o pieniądzach jest oszczędzanie ‒ rozmawia o nim łącznie aż 65 proc. dzieci ze wszystkich grup wiekowych. A co ciekawe, temat ten traci na znaczeniu wraz z pójściem dzieci do szkoły.

Na drugim miejscu (42 proc.) są rozmowy o cenach produktów i usług, a wraz z dorastaniem zainteresowanie dzieci cenami rośnie. Wśród pięciolatków co czwarty rozmawia o tym, co i ile kosztuje, natomiast wśród trzecioklasistów ‒ już co drugi ankietowany. Wniosek? Można stwierdzić, że samodzielność finansowa dzieci zaczyna się na przełomie II i III klasy szkoły podstawowej.

Rachunki, opłaty i budżet domowy – choć są często tematami poruszanymi podczas szkolnych zajęć i ćwiczeń – nie są dla dzieci atrakcyjne. Rozmawia o nich tylko co trzeci uczeń I i II klasy i zaledwie co czwarty trzecioklasista. W tym wieku widać już, że większe zainteresowanie budzą własne finanse i wyzwania z nimi związane.

A pożyczanie i oddawanie?

Pożyczanie i oddawanie są tymi obszarami wiedzy finansowej, które w pierwszych latach edukacji są poruszane w najmniejszym stopniu. Zaledwie jedno na czworo dzieci ma wiedzę na temat pożyczania, a jedno na pięcioro – oddawania pożyczonych rzeczy lub pieniędzy.

‒To bardzo ważna informacja, w kontekście potrzeby uczenia dzieci dobrych nawyków, które będą procentować w przyszłości i budować w nich odpowiedzialność finansową ‒ mówi Agnieszka Salach, rzeczniczka prasowa KRUK S.A. ‒ Częstotliwość rozmów na temat pożyczania pieniędzy rośnie z wiekiem dzieci, co może mieć związek m.in. z kieszonkowym, które przynajmniej część dzieci otrzymuje od swoich najbliższych. Dzieci wczesnoszkolne zaczynają zabierać kieszonkowe na zakupy w szkolnym sklepiku i zdarza im się je sobie wzajemnie pożyczać ‒ tłumaczy Agnieszka Salach.

Zwraca przy tym uwagę, że z oddawaniem pieniędzy bywa jednak różnie. ‒ Przykre doświadczenia z odzyskaniem pożyczonych przedmiotów lub pieniędzy ma już sześcioro na dziesięcioro trzecioklasistów. To o połowę więcej niż w młodszych klasach ‒ podkreśla ekspertka KRUKa. Jej zdaniem wyniki badań jednoznacznie dowodzą, jak ważne jest uczenie dobrych nawyków i pokazywanie, jakie mogą być konsekwencje związane z nieoddawaniem pożyczonych rzeczy. ‒ Analogiczne sytuacje zdarzają się przecież również w dorosłym życiu i one także nie powinny stanowić tematu tabu, tylko prowadzić do rozmów o nich, chociażby z wierzycielami ‒ dodaje Agnieszka Salach, rzeczniczka prasowa KRUK S.A.

‒ Rola rodziców w edukacji finansowej dzieci jest kluczowa. Są oni wzorem do naśladowania, dlatego warto, abyśmy też zwracali uwagę na nasze postawy i zachowania dotyczące podejścia do finansów. Warto też otwarcie rozmawiać z dziećmi o finansach, wspólnie z nimi planować wydatki, angażować w zakupy czy pozwalać na samodzielne decyzje dotyczące kieszonkowego. Dzieci są doskonałymi obserwatorami i odbiciem swoich rodziców. Zadbajmy więc o to, aby dawać pociechom dobry przykład – podsumowuje Bartłomiej Dwornik z fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty.

_______________________________

O pożyczaniu i oddawaniu, czyli trzy historie o tym, jak ważne są dobre nawyki

Dobry zwyczaj nie pożyczaj? NIE! Pożyczaj i oddawaj. Jak uczyć tego już od najmłodszych lat? Przede wszystkim przez dawanie dobrego przykładu, ale też czytanie i rozmowę o dobrych nawykach. Pomocna może być też bezpłatna książka z rzetelną wiedzą i przykładami dobrych i złych doświadczeń, którą rodzice przeczytają swoim pociechom. Ta książka jest wyjątkowa - jest dla dzieci i została napisana oraz zilustrowana przez dzieci. Można ją pobrać bezpłatnie.

„O pożyczaniu i oddawaniu. Trzy historie o tym, jak ważne są dobre nawyki” to zbiór opowiadań przystępnych dla dzieci. Dzięki ciekawym historiom ich rówieśników najmłodsi dowiedzą się z niej, jak różne sytuacje związane z pożyczaniem i oddawaniem mogą wpływać na znajomości z koleżankami i kolegami. Opowiadania uzmysłowią najmłodszym, jak trzeba budować zaufanie i jak łatwo je stracić. I że warto zwracać pożyczone rzeczy.

Pierwsze z opowiadań to historia dziewczynki, która na wycieczce szkolnej pożyczyła koledze pieniądze. Ten mimo upomnień nie zwrócił długu. „Było jej z tego powodu przykro. Nadal lubiła chłopca, ale wiedziała, że niczego więcej mu nie pożyczy” ‒ można przeczytać pod koniec pierwszego opowiadania.

Drugie pokazuje, jak można zawieść zaufanie przez własne niedopatrzenia. Dwie dziewczynki zaprzyjaźniły się podczas wakacji. Relacja stała się tak zażyła, że jedna z nich pożyczyła drugiej swój pamiętnik. Niespodziewanie koleżanka, u której był pamiętnik, musiała nagle wyjechać i cenną rzecz swojej przyjaciółki zabrała ze sobą. Chciała oddać pamiętnik koleżance, ale zawsze coś stało na przeszkodzie, żeby odesłać go pocztą. Kiedy właścicielka zeszytu z prywatnymi zapiskami już straciła nadzieję na odzyskanie własności, wakacyjna koleżanka postanowiła osobiście przyjechać i oddać „pożyczkę”.

Z trzeciej historii płynie morał, że jeśli ktoś raz odda pożyczone rzeczy w terminie, będzie mógł liczyć na pomoc później. Jedna z dziewczynek pożyczyła koleżance lalki. Trochę się tego bała, ale prosiła o ich szybkie oddanie. Tak też się stało. A kiedy później ta sama koleżanka nie miała pędzli, wtedy dziewczynka już bez obaw jej je pożyczyła: „Tym razem dziewczynka nie martwiła się już, czy pędzle do niej wrócą. Wiedziała, że Nela to osoba, która dotrzymuje słowa i oddaje pożyczone rzeczy”.

Naiwne? W świecie dorosłych może i tak, ale dla dzieci pożyczanie i oddawanie zaczyna się od zabawek, pomocy szkolnych, potem przechodzi na sferę pieniędzy. Warto uczyć dzieci dobrych nawyków ‒ odpowiedzialnego pożyczania i sumiennego oddawania ‒ by w dorosłym życiu nie miały z tym problemów. Pomocna będzie w tym ta nietypowa książeczka, a w zasadzie e-book. Wystarczy go bezpłatnie pobrać, a potem usiąść z dzieckiem do wspólnej lektury.

____________________________________

Nauka o finansach przez zabawę z robotem Photon

Już od najmłodszych lat trzeba przygotowywać dzieci do odpowiedzialnego zarządzania finansami, z którym będą się mierzyły w dorosłym życiu. Najlepiej dzieci uczyć przez zabawę. A jeśli to możliwe - przy użyciu nowoczesnych technologii.

Fundacja Ogólnopolski Operator Oświaty wspólnie z firmą KRUK S.A. realizują projekt edukacji finansowej Uczymy się OOO finansach. W ramach tego projektu zostały opracowane scenariusze zajęć i lekcji na temat historii pieniądza i poznania jego wartości, zasad odpowiedzialnego pożyczania i oddawania pieniędzy, znaczenia oszczędności i kieszonkowego, planowania wydatków, nauki dobrych nawyków czy radzenia sobie z finansowymi trudnościami.

– To cała, kompletna ścieżka edukacyjna, którą można przeprowadzić w przedszkolu i szkole – podkreśla Bartłomiej Dwornik z fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Scenariusze wpisują się w podstawę programową i udostępniane są nauczycielom oraz rodzicom całkowicie bezpłatnie. Wisienką na torcie jest to, że do przeprowadzenia zajęć można wykorzystać nowoczesne, atrakcyjne dla dzieci technologie – polskie roboty edukacyjne Photon. Takie roboty, ufundowane przez firmę KRUK, już pomagają dzieciom w nauce i wspierają nauczycieli w naszych placówkach. Dzięki nim dzieci bardziej angażują się w zajęcia i łatwiej przyswajają wiedzę na temat pieniędzy, ich oszczędzania, pożyczania czy oddawania – dodaje Bartłomiej Dwornik.

Jeden taki scenariusz nauki przez zabawę to cykl zajęć przewidzianych na jeden dzień w przedszkolu lub szkole. W zależności od grupy wiekowej, decyzji i potrzeb nauczyciela mogą to być dwie, trzy, a nawet cztery godziny. Każdy scenariusz został opracowany i skonsultowany z ekspertką ds. edukacji i trenerką IT Małgorzatą Rabendą, która na co dzień jest dyrektorką Szkoły Podstawowej SPECTO we Wrocławiu. Plan takich lekcji uwzględnia zabawy plastyczne i ruchowe, w przyjazny sposób przekazuje wiedzę dopasowaną do wieku, pozwala dzieciom podejmować decyzje i zrozumieć ich konsekwencje.

Do tej pory w projekcie Fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty i firmy KRUK S.A. uczestniczyło 10 szkół i przedszkoli. Teraz z bezpłatnej ścieżki edukacyjnej może skorzystać każda placówka oświatowa. Wystarczy zajrzeć na stronę internetową operator.edu.pl/pl/ooo-finansach/ i pobrać przygotowane materiały.

partner